Treigladau yn y Gymraeg

Adferfau Amser, Mesur, neu Ddull: Meddal

Digwydd y treiglad Meddal ar air cyntaf ymadroddion adferfol sy’n mynegi amser, mesur, neu dull megis bore, diwrnod, dydd, llawer gwaith, llathen, modfedd, mis, prynhawn, rhyw ddydd / ddiwrnod, rhywbryd, gormod, llawer, peth.

mae Siân yn gweithio bob dydd
daeth Siân adref ddydd Llun
cyrhaeddodd y bws Lundain brynhawn Mercher
taflwyd y garreg lathen rhy bell
y mae'r pwyllgor yn cyfarfod rywbryd wythnos nesaf

Gellir dweud bod y rheol hon yn effeithio ar ansoddeiriau adferfol sydd heb yn o’u blaenau (a fuasai’n achosi’r treiglad meddal pe buasai’n bresennol):

digwydd hyn fynychaf yn y gaeaf
roeddent yn chwarae orau yn yr ail hanner
ceisiodd ymaelodi gyntaf ym 1986

Hefyd, gellir rhestru yma ansoddeiriau adferfol sydd yn y radd eithaf heb yn o’u blaenau ac sydd yn dod o flaen cymal perthynol, e.e.

gwnewch orau y gellwch

Mae yna ansicrwydd a yw’r treiglad meddal neu’r gysefin a ddigwydd os y daw yr adferfau yn y safle cyntaf; ond y gysefin a awgrymir fynychaf.

Tudalen Flaen Patrymau Gramadegol sy'n Achosi Treigladau